Lianne Zoeteweij is een geboren en getogen Zeeuwse, die al twintig jaar met veel plezier in Ecuador werkt. Nederland mist ze niet echt, al blijven bepaalde tradities wel onderdeel van haar leven uitmaken. En het gunstige klimaat speelt natuurlijk een positieve rol in de keuze voor haar Zuid-Amerikaanse standplaats.
Bestaansrecht voor de boeren
Ooit vertrok Lianne naar Ecuador via SNV Netherlands Development Organisation om er twee jaar te gaan werken op het gebied van economische ontwikkeling. Zo werkte ze mee aan een project om Indiaanse vrouwen te helpen houtkap tegen te gaan. Daarna tekende Lianne bij in Ecuador en werd ze adviseur economische ontwikkeling in de bananensector. Inmiddels is ze al jaren werkzaam als manager van een fairtrade bananencoöperatie. Lianne: “Wij hebben een boerencoöperatie van 130 kleine bananenboeren uit de drie provincies El Oro, Guayas en Azuay. De boeren produceren en exporteren Fair Trade bananen, waarbij ze voldoen aan alle mogelijke milieueisen.
Ik ben verantwoordelijk voor de export van de bananen, die verscheept worden naar Canada en Noord-Amerika, maar ook naar Italië en naar Rotterdam. Onze boeren zijn onder andere mede-aandeelhouder van het bedrijf Agrofair in Barendrecht. Elke week verschepen we dertig containers met bananen die over de hele wereld verkocht worden. Onze coöperatie is goed voor een omzet van 18 miljoen dollar per jaar.
Voorheen waren ‘onze’ boeren afhankelijk van tussenhandelaren. Ze dreigden verpletterd te worden door de grote bananenbedrijven. Wij geven hen een directe markttoegang en daarmee ook bestaansrecht. Zo kunnen ze op een gezonde manier hun familiebedrijf voort zetten.”
Altijd lente of zomer
“Waarom ik in Ecuador gebleven ben? Mijn werk werd steeds leuker. En eerlijk is eerlijk: je gaat je na een aantal jaar meer en meer settelen in een land. Op een gegeven moment merk je dat je een netwerk hebt opgebouwd, je krijgt vrienden en dan kom je tot de conclusie dat je begint te wortelen. De afstand tot Nederland wordt dan steeds groter. Ik heb hier in Ecuador echt mijn plek gevonden, op elk gebied: werk, wonen, de maatschappij, al is die heel anders dan in Nederland.” Ze lacht: “En het weer speelt natuurlijk ook een belangrijke rol. De minimumtemperatuur hier is 18 graden en in bepaalde maanden kan dat flink oplopen. Het is hier altijd lente of zomer.”
Zeeland missen
Lianne woont aan de zuid-west kust van Ecuador, in de havenstad Machala. De stad wordt ook wel ‘the Banana Capital of the World’ genoemd. “Het feit dat ik aan de kust woon, doet me wel aan Zeeland denken. Er is hier een haven en een boulevard, net als in Vlissingen. De zee blijft altijd mooi.”
Lianne bracht haar kinderjaren door in Yerseke en in haar middelbare schooljaren woonde ze in Goes. “Of ik Zeeland mis?” Ze denkt even na. “Dat is wel steeds minder geworden. Zo at ik graag mosselen. Zo nu en dan kan ik die hier op de kop tikken, maar ze zijn hier veel kleiner. En als ik in Nederland ben, vind ik het leuk om een broodje kroket te eten. Maar dat wil niet zeggen dat ik het in Ecuador erg mis. Het is eigenlijk andersom net zo: als ik in Nederland ben verlang ik inmiddels naar Ecuadoraanse dingen. In Nederland wordt zó veel brood gegeten, dat is bij ons veel minder. Hier eten we soep tussen de middag en dat mis ik weer als ik in Zeeland ben.”
Reizen is momenteel erg lastig geworden, ondervindt Lianne. Zelf was ze voor het laatst in 2020 in Nederland. “De regels veranderen steeds, dus ons land wordt regelmatig dicht gegooid. Mijn familie heeft tickets voor volgend jaar april om hierheen te komen. Hopelijk gaat dat lukken. Gelukkig zijn er genoeg middelen om de communicatie onderling goed te houden!”
Fairtrade
Vijfentwintig jaar geleden verschenen de eerste Fairtrade bananen in de Europese supermarkten. Consumenten konden voor het eerst bananen kopen die ‘eerlijk’ waren geteeld en dus goed voor de boeren en voor het milieu.
Een van de Fairtrade pioniers was ASOGUABO, de coöperatie waar Lianne Zoeteweij CEO is. “In de jaren negentig werd de bananenhandel gedomineerd door multinationals. Kleine producenten hadden weinig onderhandelingsruimte, ze werden slecht betaald en soms werd hun fruit zelfs achtergelaten op de kade als een schip vol was”, vertelt Lianne. “Nu hebben we directe toegang tot de internationale markt en afgesproken prijzen. Dat is een groot voordeel. Onze grootste prestatie is dat de boeren het hebben volgehouden. Veel kleine boeren moesten hun bedrijf verkopen, maar de leden van onze coöperatie doen het goed. Als je met langdurige contracten werkt, kun je als boer in je bedrijf investeren en willen de banken je krediet geven.”
Vijfentwintig jaar Fairtrade bananen is dus wel reden voor een feestje, al wil het niet zeggen dat de toekomst er alleen maar gunstig uitziet. Lianne ziet het positief: “De jongere generatie dringt aan op een socialere en ecologisch rechtvaardigere wereld. Supermarkten weten dat ze die trend niet kunnen negeren.”
tekst > Ella-Maria Beekman & beeld > prive & archief
