Monumentale panden hebben iets bijzonders. Een unieke uitstraling, een eigen karakter en een oude ziel. Sommige panden zijn zo bijzonder, dat ze als Rijksmonument worden aangeduid. Zo was het ook met het prachtige Huize den Berg in de binnenstad van Goes. Dit pand is onlangs, samen met vier naastgelegen panden, volledig gerenoveerd en voorzien van een nieuwe bestemming. Een heel bijzondere nieuwe bestemming.
Staande tegenover de indrukwekkende gevel met prachtige ornamenten begrijp je meteen waarom dit pand tot Rijksmonument is uitgeroepen. Deels vertelt het een verhaal van honderd jaar geleden, toen het met veel liefde en vakmanschap gebouwd werd. Deels vertelt het ook het verhaal van nu, door de schitterende staat waarin het nu opnieuw verkeert. Klaar voor nieuwe verhalen in de toekomst is het ook. Die verhalen worden straks verteld door de bewoners van Het Gastenhuis.
Het Gastenhuis
Het Gastenhuis is een organisatie die liefdevolle woonzorg biedt voor mensen met dementie. Mede-oprichtster Annemieke Bambach vertelt. “Zes jaar geleden ontstonden de plannen om een fijne plek te creëren voor mensen met dementie. Geen voor velen onbereikbare dure zorgvilla, maar sfeervolle, kleinschalige huizen waar goede zorg bereikbaar is voor een grote groep mensen. Dat is gelukt. Inmiddels bestaan er al elf vestigingen en zijn er nog tientallen in ontwikkeling.”
Sfeer
Goes is sinds januari één van die vestigingen. “Het is een ontzettend unieke plek. In vijf aaneengesloten panden, waaronder het Rijksmonument, hebben we 20 appartementen gerealiseerd. De natuurlijke sfeer in deze oude panden is heel bijzonder en sfeer vinden we bij Het Gastenhuis heel belangrijk. Bewoners en familie moeten zich er prettig voelen.”
Respect
Bij Het Gastenhuis draait alles om respect voor elkaar en autonomie voor bewoners. “We vinden het belangrijk dat mensen met dementie serieus genomen worden en dat ze, bij ons, hun eigen leven kunnen blijven leiden. Eventueel zelfs samen met hun partner. Wij bieden zorg die aansluit bij hun gewoonten en wensen, niet andersom. Hier ontmoeten ze bovendien gelijkgestemden, zijn ze niet ‘anders’ en hoeven ze zich niet groot te houden.”
‘We vinden het belangrijk dat mensen met dementie serieus genomen worden’
Open huis
De ligging van Het Gastenhuis in Goes, tegen het centrum van de stad en midden in een woongebied, is ideaal wat Annemieke betreft. “Mensen kunnen er lekker op uit, onder begeleiding of, als het verantwoord is, zelfs alleen. Het Gastenhuis is geen gesloten omgeving, maar een open huis. We stimuleren mensen om naar buiten te gaan, actief te zijn, te gaan wandelen. We merken dat dit een positief effect heeft op het ziekteproces.”
Zorgechtpaar
Iedere locatie van Het Gastenhuis wordt gerund door een zorgechtpaar. In Goes zijn dat Johan en Melanie Swart. “Dat is een beetje toevalligerwijs zo gelopen”, legt Johan uit. “Melanie werkte al als verpleegkundige in de ouderenzorg en zei vaak dat ze aan het eind van de dag de mensen het liefst in een rugzakje mee naar huis wilde nemen. De formule van Het Gastenhuis, waarbij je als zorgechtpaar naast Het Gastenhuis woont, sprak haar dan ook meteen aan. Na overleg met onze vijf kinderen was het besluit unaniem: dit gaan we doen!”
Verliefd
Het gezin verhuisde van Kattendijke naar hun eigen stekje in Het Gastenhuis. Johan: “We zijn verliefd op dit gebouw. Dat we dit paleisje kunnen delen met de bewoners is ontzettend fijn. De sfeer hier is onbeschrijfelijk.” En de sfeer is precies waar het Johan en Melanie om draait. “Het moet voelen als één gezellige familie”, zegt Melanie.
‘We zijn verliefd op dit gebouw. Dat we dit paleisje kunnen delen met de bewoners is ontzettend fijn.’
Veilig
Sfeer hangt er ook in alle afzonderlijke appartementen, met ieder hun eigen badkamer en toilet. Melanie: “De ruimtes zijn allemaal anders en allemaal mooi. Mensen mogen hun eigen spulletjes meenemen en hun appartement naar eigen smaak inrichten. Zo voelt het hier al gauw als thuis, veilig. Maar anders dan thuis, zijn ze hier niet eenzaam. Zeker voor mensen met beginnende dementie, die vaak in de war zijn en al zoveel kwijtraken, is dat een troost.”
Rijkdom
Johan en Melanie proberen alles te doen om het de mensen in Het Gastenhuis naar de zin te maken. Hoe hebben ze het eigenlijk zelf naar de zin? “Het is zo fijn om zo betrokken te kunnen zijn bij de mensen. Samen met het team van professionele verzorgers kunnen we met een warm hart voor de mensen zorgen”, zegt Melanie. En ook Johan heeft zijn draai in de ouderenzorg helemaal
gevonden. “Het is bijzonder om deze mensen een mooie invulling van het laatste deel van hun leven te kunnen geven. En je krijgt zoveel van ze terug. Onze kinderen zijn het hier ook al helemaal gewend. Ze lopen regelmatig in Het Gastenhuis rond.* De bewoners genieten daarvan en wij genieten op onze beurt daar weer van.”
De weg naar het eindresultaat
Om zover te komen dat Het Gastenhuis in Goes een feit werd en de bewoners, medewerkers en het zorgechtpaar het comfort ervan konden ervaren, was wel wat nodig. Het monumentale pand en de vier aangrenzende panden waren in slechte staat. De gemiddelde aannemer zou er wellicht liever niet aan begonnen zijn, maar voor Aannemingsbedrijf Fraanje zijn dit soort uitdagingen de kers op de taart.
Verrassingen
“Je kunt een nieuw pand bouwen, alles goed berekenen en uittekenen en dan klopt en past het allemaal”, begint projectleider Henk Lindhout. “Maar een oud pand renoveren is andere koek. Natuurlijk begin je daar ook met een heel goed vooronderzoek, berekeningen en tekeningen
maar gaandeweg ontdek je steeds iets nieuws. Het gebouw geeft steeds een nieuwe verrassing prijs. Daar moet je dan op inspelen en daar hou ik van.”
Hof den Berg
De renovatie van de panden voor Het Gastenhuis maakt onderdeel uit van een grote ontwikkeling in dit gebied van Goes: plan Hof den Berg. “Dit plan, in dit deel van Goes is prachtig”, zegt Henk. “Midden in de stad, vlakbij de kade, uitzicht op de kerktoren. En dan die oude panden, bomvol karakter. In dit geval mochten we voor Het Gastenhuis vijf van die panden samenvoegen tot één geheel met daarin 20 appartementen.”
Uitdagingen
Vijf panden samenvoegen betekent onder meer muren doorbreken. Dat is in honderd jaar oude panden makkelijker gezegd dan gedaan. “Je kunt constructief gezien natuurlijk niet zomaar een muur weghalen. Om dit goed en veilig te kunnen doen, heb je veel ervaring met sterkteberekeningen nodig. Die hebben we bij Fraanje. En zo hebben we ervaring met allerlei uitdagingen die de renovatie van oude en monumentale panden met zich meebrengt. Asbest bijvoorbeeld, wat op verantwoorde wijze verwijderd moet worden. Dat komt in oude panden vaak voor. En nieuwe staalconstructies toevoegen voor extra stevigheid en veiligheid ook. Dit doen we allemaal goed en grondig, zonder dat je er achteraf nog iets van ziet.”
Comfortabel
Henk heeft gelijk. Rondlopende in Het Gastenhuis heb je geen idee wat er allemaal achter de muren en plafonds verscholen gaat. Alles lijkt gewoonweg altijd al zo geweest te zijn. Het valt ook op dat het zo lekker comfortabel aanvoelt. Niet als een oud en tochtig gebouw. “Dat was ook één van de uitdagingen. Met spouwmuren, voorzetwanden en isolatiemateriaal hebben we de oude gebouwen geïsoleerd. Vooral bij het monumentale deel levert zoiets uitdagingen op. Je mag namelijk geen wijzigingen aan de ramen en gevel aanbrengen, maar het geheel moet wel aan de huidige isolatienormen voldoen.”
‘Het gebouw geeft steeds een nieuwe verrassing prijs. Daarmoet je dan op inspelen en daar hou ik van.’
Prachtige gevel
Gelukkig is het voor een expert als Fraanje wel allemaal haalbaar, want comfortabel wonen is belangrijk, maar zo’n gevel bewaren minstens zo. Alles is er mooi en bijzonder aan. De grijze plint onderin, versierd met mooie ornamenten. Het prachtige metselwerk met smalle steentjes en leuke details. De imposante raampartijen met fijne vakverdeling, omrand door robuuste kozijnen. En de sierlijst rondom de deur, die langs de ramen daarboven doorloopt en qua creatie niet zou misstaan in een kunstgalerij. Dat het er nu, net als honderd jaar geleden, weer zo prachtig bij staat, is mede te danken aan Fraanje. “We hebben alles geïnspecteerd op roest- en scheurvorming en natuurlijk het schilderwerk flink aangepakt.”
Oud en nieuw komen samen
Ook binnen zijn tal van dit soort prachtige oude elementen, zoals de kroonlijsten en lampornamenten aan de plafonds, in ere hersteld. “Ja, het is echt prachtig”, zegt Henk met passie in zijn stem. “En wat ik daarnaast zo mooi vind, is hoe die oude elementen samenkomen met de nieuwe.” Ook aan die samenkomst had Fraanje een flinke kluif. “In het monumentale pand zit bijvoorbeeld een prachtige authentieke vloer, waar je niets aan mag en wilt veranderen. Maar vervolgens moet je wel zorgen dat de vloeren van de aangrenzende panden, die niet allemaal even hoog liggen, daar naadloos op aansluiten.”
‘Vijf panden samenvoegen betekent onder meer muren doorbreken. Dat is in honderd jaar oude panden makkelijker gezegd dan gedaan’
Veilig
Daar snijdt Henk nog een extra punt van aandacht aan. “Dit gebouw is bedoeld voor een doelgroep van kwetsbare ouderen. Daar houden we natuurlijk rekening mee, onder meer door vloeren naadloos op elkaar aan te laten sluiten, zodat er geen struikelgevaar is. Verder houden we ook rekening met extra voorzieningen in bijvoorbeeld brandveiligheid, toegankelijkheid en helderheid. Alles om het leven van deze mensen zo comfortabel en veilig mogelijk te maken.” Dat uitgangspunt sluit mooi aan bij dat van Het Gastenhuis zelf. Henk: “Ik vind het heel mooi hoe ze de mensen hier verzorgen en leuk dat wij daar in de vorm van het renoveren van deze panden een rol in hebben mogen spelen.”
Tekst Kim de Booij
Fotografie Limit Fotografie
